Toxoplasmose

Kenmerken Toxoplasmose

Toxoplasmose is een van de weinige ziekten die van kat op mens kan worden overgebracht. Het is een infectieziekte, die door parasieten (toxoplasma gondii) wordt veroorzaakt. Deze ziekte komt over de hele wereld voor. Ondanks het feit dat veel mensen besmet zijn, doen er zich maar weinig gevallen van de ziekte voor.
De verschijnselen bij de geïnfecteerde personen zijn:

• Koorts
• Opgezette lymfeklieren
• Griepachtige verschijnselen
• Gewrichtsklachten
• Een vroeger opgelopen infectie kan de kop weer opsteken doordat het afweersysteem verzwakt wordt.
• Ontstekingen en stoornissen van aangetaste organen
• Ontstekingen van hersenen en hersenvliezen

Wie door de parasiet besmet wordt, merkt het meestal niet. Je bent hoogstens enkele dagen wat lusteloos, een beetje moe en vertoont wat opgezwollen klieren.

Verspreiding

De kat is wat men noemt de gastheer van deze parasiet. Een kat met toxoplasmose produceert miljoenen toxoplasma-cysten. Een cyste is een doosje met een harde wand waarin de parasieten als in een soort cocon beschermd worden. Deze cysten komen dus via de ontlasting in de grond terecht, waar ze lange tijd kunnen overleven.
Verse uitwerpselen van katten zijn niet gevaarlijk. Het gevaar voor besmetting treedt pas na drie tot vier dagen op. Hierna kunnen de uitwerpselen nog maanden lang besmettelijk blijven.
De mens krijgt de parasiet binnen via de mond. Dat kan bijvoorbeeld het geval zijn als je in de tuin werkt en in aanraking komt met grond die vermengd is met uitwerpselen van een kat.
Nadat de kat de eitjes is kwijtgeraakt, maakt het afweersysteem korte metten met de parasiet en verdwijnt deze uit het lichaam.
De kat zelf is niet echt ziek.

Een andere besmettingsweg is het eten van rauw of onvoldoende verhit varkens- of schapenvlees. Als het vlees ingevroren of goed doorbakken wordt, sterven de cysten af. In rundvlees zijn deze parasieten nog nooit aangetoond.
Uit onderzoek is gebleken dat tot 30% van het schapenvlees en 10 tot 15% van het varkensvlees toxoplasmose-cysten bevat.
Besmetting van mens op mens komt niet voor. Ook rechtstreekse overdracht van dier op mens (bijvoorbeeld door aaien) is niet waarschijnlijk.

Geen paniek!

Het is niet nodig om uit angst voor toxoplasmose je kat weg te doen. Bij katten die hun voer uit pakken en blik krijgen of alleen maar gekookt vlees eten en als de kattenbak regelmatig wordt schoongemaakt, is de kans op besmetting gering.

Risico voor zwangere vrouw

Toxoplasmose is echt gevaarlijk als de parasiet uit het bloed van een zwangere vrouw via de placenta op het ongeboren kind wordt overgebracht.

Onderstaande gevolgen zijn mogelijk voor zwangere vrouw

• Mentale achterstand
• Ernstige oogafwijkingen tot blindheid
• Een waterhoofd of juist een veel te klein hoofd
• In zeer ernstige gevallen sterft de foetus.

Voorzorg voor zwangere vrouw

Als je zwanger bent, of van plan bent dat te worden, kun je door onderzoek laten bepalen of je antistoffen tegen deze parasiet in het bloed hebt zitten. Omdat er toch al standaard bloedonderzoek wordt uitgevoerd bij zwangere vrouwen, is het toereikend om degene die bloed afneemt te vragen tevens een test uit te voeren op de aanwezigheid van toxoplasmose-afweerstoffen. Als hieruit blijkt dat deze afweerstoffen aanwezig zijn, dan heb je de ziekte reeds in het verleden doorgemaakt en is er geen reden meer voor paniek. Het eigen afweersysteem biedt dan bescherming.

Katten lopen slechts één keer in hun leven toxoplasmose op en scheiden vervolgens gedurende enkele weken de besmettelijke toxoplasmacysten af. Omdat je niet kan weten of je dier de ziekte heeft, is het echter beter het zekere voor het onzekere te nemen. Aanstaande moeders moeten niet in aanraking komen met de uitwerpselen van de kat.
De kattenbak schoonmaken is dus een klus die je beter aan anderen kan overlaten.

Iedereeen neemt de volgende adviezen ter harte:

• Was je handen voordat je voedsel klaarmaakt of gaat eten.
• Verschoon vaatdoekjes en de handdoek in de keuken regelmatig, bijvoorbeeld twee keer per week.
• Gebruik bij voorkeur een keukenrol.
• Gebruik schone materialen (zoals aanrecht, kom, snijplank, messen).
• Was de groenten goed.
• Houd rauwe etenswaren en gebruikt keukengerei gescheiden van elkaar.
• Was je handen na het aanraken van rauw vlees.
• Leer kinderen dat ze hun handen moeten wassen voordat ze gaan eten.

Voor zwangeren gelden bovendien de volgende adviezen:

• Eet geen (half-)rauw vlees.
• Verhit het vlees door en door.
• Draag handschoenen bij het tuinieren.
• Laat de kattenbak dagelijks door een ander schoonmaken, of draag hierbij handschoenen.