De kleine wilde kat

De meeste kleine wilde katten leven in de vrije natuur in de oerwouden, dichte bossen en in de oeverbegroeiing langs rivieren en meren.

Poema (Puma concolor)
De Poema of Bergleeuw behoort ook tot de wilde kleine katten, maar wordt wel 160 cm lang.
In de vachtkleur overheersen rode en bruine tinten, maar ook zilvergrijs en gitzwart komen voor.
De poema voelt zich in alle landschappen thuis.
Alleen tijdens de paartijd zijn ze zeer aanhalig. Verder is de poema een heel eenzaam levend dier.
Hij jaagt op knaagdieren, konijnen, hazen, herten, schapen en jongvee.
Afmeting: 1-1,2 m, staart 70 cm.

Nevelpanter (Neofelis nebulosa)
De Nevelpanter heeft geelachtige ogen en een okergele vacht met een fraaie zwarte tekening.
Hij leeft in de bossen van India, Sumatra en Borneo.
Hij heeft in verhouding erg lange hoektanden. De nevelpanter klimt erg goed en gaat veel in bomen op jacht. Hij vangt apen, eekhoorns, vogels, stekelvarkens, zwijntjes en herten.
Afmeting: 75-105 cm, staart 75-95 cm.

De Steppenkat, de Boskat en de Gele kat behoren tot de echte kleine wilde katten.

Steppenkatten
De Aziatische steppenkat bewoont de grassteppen, struikgebieden, rietvelden en kreupelhout. In de bergen leven ze top op 2000 meter hoogte.
De vacht is zandkleurig tot wat gevlekt geelachtig grijs en okerkleurig. De vacht lijkt erg op de vacht van onze huiskat.
De steppenkat voedt zich hoofdzakelijk met knaagdieren, vogels, hagedissen, kikkers, vissen en sprinkhanen, maar voornamelijk met muizen.
De Midden aziatische steppenkat en de Indische steppenkat komen ook voor.

Boskatten
De Midden europese wilde kat wordt meestal Boskat genoemd.
Hij heeft zich aangepast aan het koelere noordelijke klimaat.
De boskat is wat groter dan de steppenkat. Hij jaagt overdag en houdt van de zon. In de zomer jaagt hij langs de bosranden, maar in de winter trekt hij zich graag in het bos terug.
Hij jaagt op muizen, jonge hazen en konijnen. Ook insecten en vissen staan op het menu. Ze houden niet van water, maar meppen graag een vis uit het water.
In sommige delen van Duitsland komt de boskat nog voor, alhoewel hij dan meestal vermengd zal zijn met verwilderde huiskatten. Ook in de Belgische Ardennen komen ze nog voor.
We kennen ook nog de Kaukasische boskat en Schotse boskat.

Gele katten
Gele katten zijn slank van bouw en de staart is spits. Het rugdek is altijd donkerder dan de rest van de vacht.
Gele katten bewonen savannen, steppen en gebieden met veel struikgewas. Ze komen niet voor in woestijnen en regenwouden.
Tot de gele katten hoort de Afrikaanse Wilde Kat (Felis sylvestris libyca) van wie veel van onze huiskatrassen afstammen. Zie verder hieronder.
Afmeting: 45-75 cm.

De Mesopotamische, Palestijnse en Corsicaanse gele kat komen ook voor.

Afrikaanse Wilde Kat (Felis sylvestris libyca)

Veel van onze huiskatrassen stammen af van deze kat. Hij wordt ook
Nubische kat genoemd, leeft op de steppen en savannen van Afrika en jaagt op kleine zoogdieren, vogels, insecten, reptielen en ongewervelde dieren.
Afmeting: 45-75 cm en een staartlengte van 20 tot 38 centimeter.
Gewicht: 2 tot 5 kilo.
Kleur: Zandkleur tot roodbruin, met onregelmatige strepen.
Leefgebied: struiksavanne, steppe, halfwoestijn en bergachtige streek.
Gemiddelde leeftijd: 12 jaar.
Het aantal dieren is onbekend. De grootste bedreiging is het kruisen met verwilderde katten.

Eigenlijk overleeft de wilde kat alleen nog in door mensen gecreëerde natuurreservaten.

Woestijnkat (Felis margarita)
In woestijngebieden ontwikkelde zich een speciale vorm, de Woestijnkat of Zandkat.
Hij heeft grote oorschelpen en lange haren onderaan de poten die de voetzolen beschermen tegen het hete zand.
Ze hoeven nauwelijks te drinken omdat ze voldoende vocht uit hun prooidieren halen. Hun stompe nagels komen goed van pas om prooidieren uit het zand uit te graven.
Hij is meestal een nachtjager en leeft van knaagdieren, vogels, hagedissen, slangen en  insecten.
Afmeting: 45-55 cm, staart 25-35 cm.
We onderscheiden de Saharakat en de Turkestaanse woestijnkat.

Chinese bergkat of Gobikat (Felis bieti)
De Gobikat leeft in het Chinees Syberische grensgebied en lijkt op een groot uitgevallen boskat.
Hij bewoont struikgebieden en lichte bossen.
Op zijn brede kop staan behoorlijke oorschelpen. De voetzolen zijn, net als bij de woestijnkat, behaard.
De Gobikat jaagt voornamelijk ’s nachts en in de schemering. Ze jagen op bamboeratten, fluithazen en woelmuizen, maar ook vogels als fazanten staan op het menu. Ondergrondse prooien worden opgegraven.
Afmeting: totale lengte 1,4 m.

Zwartvoetkat (Felis nigripes)
In de droge gebieden van het zuiden van Afrika komt de Zwartvoetkat voor, hij kan met weinig water toe.
Hij is kleiner dan onze huiskat en de vacht is oker- tot zandkleurig.
Het is een echte graver en graaft vaak zijn prooi uit.
Hij leeft van knaagdieren, kleine hagedissen, insecten en spinnen.
Houdt niet van springen en klimmen, maar een draf houdt hij lang vol.
De geluiden die hij maakt lijken niet op die van een kat, maar meer op het geluid van een tijger.
Afmeting: 35-40 cm, staart 15-20 cm.

Moeraskat (Felis chaus)
De Moeraskat of Rietkat, met kleine haarpluimpjes aan de uiteinden van de oren, komt voor in Egypte, Voor Azië, Turkestan (Centraal Azië), India, Birma en Ceylon.
Hij leeft eigenlijk niet in moerassen, maar tussen riet en struikgewas langs meren en rivieren. Ook in oeverbossen en zelfs op droge bosgronden.
Hij is vooral overdag actief en voedt zich met knaagdieren, vogels, kikkers, reptielen en vis.
Bijzonder voor een kat is, dat het mannetje en het vrouwtje samen voor de jongen zorgen.
Afmeting: 50-90 cm, staart 25-35 cm.

Manoel (Felis manul)
De Manoel of Pallaskat komt uit de steppengebieden van Midden Azië.
De ogen staan recht naar voren en de bouw is erg gedrongen.
Hij is gewend aan het ruwe klimaat in de Himalaya en eet knaagdieren, hazen en steppenhoenders.
Afmeting: 50-65 cm, staart 21-31 cm.

Serval (Felis serval)
Een apart type middelgrote kat is deze Serval. Hij bewoont grote delen van Afrika en niet alleen in de buurt van regenwouden, maar ook in de steppen en savannen.
De vacht is prachtig gevlekt.
Het is een goede klimmer en een uitstekende zwemmer. Hij jaagt op knaagdieren, hazen, klipdassen, vogels en zelfs jonge antilopen. Zo nu en dan mept hij ook een vis uit het water.
Afmeting: 60-100 cm.

Lynxen
Een Lynx (of Los) is een langpotige kat met een korte staart en grote oorschelpen met lange pluimen.
Ze hebben behaarde zoolkussens die een goede bescherming bieden tegen sneeuw en ijs.
De lynx komt voor in uitgestrekte bossen in Noord Europa, Noord Amerika en Azië.
Hij heeft een hekel aan wilde katten, zodat die zich maar nauwelijks kunnen handhaven in gebieden waar de lynx woont.

De Rode Lynx (Lynx rufus) of Bobcat woont in Noord Amerika en is daar zeer talrijk.
Hij kan goed klimmen en zwemmen. Ze gebruiken vaak holen als schuilplaatsen.
Hij jaagt het liefst in de avond en nacht op hazen en konijnen.
Afmeting: 65-95 cm, staart 11-19 cm.

De Woestijnlynx (Felis caracal) of Caracal woont in de grensgebieden tussen Afrika en Azië

in steppen met doornstruiken, zandwoestijnen en rotsachtige streken.
De naam caracal komt uit het Turks en betekent “zwart oor”. De pluimpjes op de oren doen je als eerste denken aan een lynx. Vandaar de naam: Woestijnlynx.
Overdag houden ze zich schuil in een hol of een spleet. Doorgaans is een caracal vrij egaal gelig of rossig gekleurd, maar er komen ook geheel zwarte caracals voor.
Hij jaagt zelfs op schapen en geiten en weet ook laagvliegende vogels te verschalken. Ook eet de caracal plantaardig voedsel, zoals bessen.
Afmeting: 60-90 cm, staart 25 cm.

De Canadese Lynx (Felis canadensis) komt voor in de koudere gebieden van Canada en jaagt op konijnen, kleine herten en vogels en veel op sneeuwhazen.
Afmeting: 80-130 cm cm, staart 5-19 cm.

De Pardellynx (Lynx pardinus), Iberische lynx of Spaanse lynx is iets kleiner dan de gewone lynx. Hij is zeer zeldzaam en komt alleen nog voor in enkele afgelegen gebieden in Spanje en Portugal. Hij jaagt vooral op konijnen, waarvan hij er ongeveer één per dag verorbert.

Afmeting: 85-110 cm, staart 13 cm.

Een groot deel van de Spaanse aardbeienteelt vindt plaats in de omgeving van het natuurgebied Coto Doñana. Dit is een waterrijk natuurgebied van internationaal belang voor talloze water- en trekvogels. In het gebied leven bovendien nog enkele tientallen exemplaren van de Iberische lynx: een van de meest bedreigde zoogdieren ter wereld. Maar het gebied staat onder druk, onder andere door toerisme, aanleg van wegen en grootschalige landbouw. ( 2007)

De Iberische lynx behoort tot de groep van 188 soorten voor wie de toekomst kritiek is. Meest pessimistische schatting is dat er op de hele wereld nog maar 84 Iberische lynxen zijn. De oorzaak: er is te weinig prooi (konijn) door de wijziging in het gebied.
In Europa staat de Iberische lynx er heel slecht voor. Van de 1100 dieren die 25 jaar geleden nog in het wild in Spanje leefden, zijn nog maar 84 tot 134 volwassen dieren over, waarvan maximaal 38 vrouwtjes die zich voortplanten. Het WNF zet zich in Spanje al meer dan 20 jaar in voor de bescherming van de Iberische lynx. Hierdoor is voorkomen dat het dier helemaal is uitgestorven. (oktober 2008)

De Spaanse krant El País meldde op gezag van milieuambtenaren in de zuidelijke regio Andalusië dat drie van de 72 Iberische lynxen in Spaanse fokcentra door een nierinfectie zijn omgekomen. Van de overige dieren in de fokcentra toont ruim een derde symptomen van de ziekte.
Dierenartsen en andere deskundigen proberen te achterhalen waar de infectie vandaan komt. Ook onderzoeken ze op welke manier zieke dieren het best kunnen worden behandeld en studeren ze op maatregelen om nieuwe besmettingen te voorkomen. (maart 2010)

Goudkatten
De naam komt van de kleur, maar hij komt in veel kleurvariaties voor. Kaneelachtig tot roodbruin, maar ook zwart en grijs.
Hij woont in de regenwouden en jaagt meestal op de grond op de wat grotere dieren. Muizen zijn nauwelijks interessant. Zwijnsherten zijn een lekkernij.
De vacht van de Afrikaanse Goudkat (Profelis aurata) wordt door Pygmeeën gebruikt om kleding van te maken.
De situatie van de Aziatische Goudkat (Felis Temmincki) is kwetsbaar. De grootste bedreiging vormt de boskap, maar ook wordt er op deze kat gejaagd voor zijn pels en de botten, net zoals bij de tijger. De botten worden in de traditionele medicijnen verwerkt als vervanging voor de tijgerbotten.
We kennen ook nog de Borneose Goudkat.
Afmeting: 60-100 cm, staart 15-45 cm.

Dwergtijgerkatten

De Bengaalse Dwergluipaardkat (Felis bengalensis) heeft de grootte van onze huiskat. De Javaanse Dwergtijgerkat is erg klein (ongeveer de helft van onze huiskat).
De ondergrond van de vacht is okergeel en hij heeft een mooi patroon van zwarte strepen en vlekken.
Hij kan goed klimmen en zwemmen en jaagt bij voorkeur in de nacht op kleine knaagdieren. Soms probeert hij wel eens een kip te pakken te krijgen.
De Bengaalse luipaardkat  woont in bosgebieden in Sumatra, Borneo, Filipijnen, Japan, Taiwan. De vacht is soms glanzend zwart.
Het is een echte bosbewoner die uitstekend kan klimmen. Hij bespringt zijn prooi meestal vanuit een boom. Ook deze tijgerkat kan goed zwemmen. Hij jaagt in de schemering en in de nacht op knaagdieren en vogels.
Afmeting: 35-60 cm, staart 15-40 cm.

Roestkat (Felis rubiginosus)

De Roestkat komt voor in Zuidelijk India en is nauw verwant aan de Tijgerkat.
Deze kat dankt zijn naam aan de roestbruine lengtestrepen die over zijn grijsbruine vacht naar achteren lopen.  Het vrouwtje krijgt per keer maar één tot twee jongen.

Soms geeft hij de voorkeur aan droge landschappen, andere keren weer aan een natte omgeving.
Hij jaagt in de nacht op knaagdieren, vogels en ook wel insecten en hagedissen.
Afmeting: 35-48 cm, staart 15-25 cm.

Viskat (Felis viverrinus)

De Viskat is olijfbruin en heeft groene ogen.
Hij leeft in India, Sumatra en Java.
De vacht komt overeen met de Bengaalse tijger.
Hij is sterk aan het water gebonden. Klimmen is niet zijn sterkste punt, maar zwemmen kan hij als de beste.
De prooi bestaat uit kleine zoogdieren, vogels, kikkers, krabben en insecten. Het is echter de vraag of hij wel echt op vis jaagt.
Afmeting: 75-85 cm, staart 25-30 cm.

Iriomotokat (Felis iriomotensis)
Op het geïsoleerde eiland Iriomoto vond een Japanse geleerde in 1967 een onbekende kleine kat, die verwantschap vertoont met de Bengaalse tijgerkat.
De vacht is donkerbruin met een vlekkenpatroon.
Hij jaagt op watervogels, krabben en andere kleine dieren. Elke kat heeft een eigen territorium van ongeveer twee vierkante kilometer.
Afmeting: 50-60 cm, staart 23-24 cm.

Platkopkat

De Platkopkat woont op Malakka en Borneo en wijkt in zijn bouw erg af van veel ander wilde katten.
Van boven is hij rood tot bruin en aan de onderkant is hij wit.
Door zijn lange snuit en platte kop is hij moeilijk als een katachtige te herkennen.
De nagels kan hij niet helemaal intrekken.
Hij leeft op de grond in dichte bossen en in de buurt van water.
Hij vangt in de nacht kikkers, kreeften en vissen.

Marmerkat (Felis marmorata)
De zeldzame Marmerkat heeft een wat sombere grijsbruine kleur. De tekening in strepen en vlekken is echter zeer levendig en mooi.
Hij woont in de oostelijke Himalaya, Birma, Malakka, Sumatra en Borneo.
Hij is een goede klimmer, maar jaagt hoofdzakelijk op de grond, waar hij muizen, ratten en eekhoorns vangt.
Afmeting: 45-55 cm, staart 45-55 cm.

Ocelotten

We onderscheiden de Ocelot, Margay, Geoffroykat en Nachtkat.
De Ocelotten bewonen Zuid en Midden Amerika.
De vacht is prachtig getekend en die was dan ook gewild bij bonthandelaren.
De Ocelot (Felis pardalis) of Pardelkat kan goed klimmen en zwemmen en jaagt op muizen, reptielen, haasachtigen, hertjes en apen. Slapen doet hij graag in bomen.
Afmeting: 65-100 cm, staart 30-45 cm.
De Margay (Felis wiedi) is kleiner van stuk, maar verder precies hetzelfde als de Ocelot. Hij klimt als een aap en loopt met grote snelheid ondersteboven naar beneden langs boomstammen. Ze jagen vooral op dieren die hoog in de bomen leven. De prooi bestaat uit knaagdieren, apen, vogels, opossums en luiaards.
Afmeting: 45-80 cm, staart 35-50 cm.
De Geoffroykat (Felis geoffroyi) woont in het onderste deel van Zuid-Amerika, kan verschillende kleuren hebben, maar is altijd prachtig getekend. Hij leeft het liefst op rotsachtig terrein met verspreid voorkomende boomgroepen. Het is een uitstekende klimmer die vaak in bomen slaapt en jaagt vanaf een tak. Maar ze kunnen ook prima jagen op de grond of in het water.
Hij jaagt op kikkers, vissen, hagedissen, vogels, kleine knaagdieren en hazen.
Afmeting: 45-70 cm, staart 25-35 cm.
De Nachtkat of Kodkod (Oncifelis guigna) is klein en leeft bij voorkeur op de grond. Omdat hij gek is op kippen, is hij in zijn omgeving (Chili en Bolivia) niet erg geliefd.

 

Pampakatten (Felis colocolo)
Net als de huiskat heeft hij spitse oorpunten, maar zonder franje.
Het haar is ruw en bijna stroachtig.
Hij leeft op open terrein en kan dus behoorlijk hard lopen. Hij jaagt op kleine zoogdieren, vogels, hagedissen en insecten.
Afmeting: 50-70 cm, staart 30 cm.
We onderscheiden de Peruviaanse, Chileense, Braziliaanse en Patagonische Pampakatten.

Bergkat (Leopardus jacobita)
De Bergkat of Andeskat is zeer zeldzaam. Hij komt vrijwel alleen boven de boomgrens voor op hoogtes van 3.500 meter tot wel 5.100 meter in Chili en Argentinië.
De tekening in zilvergrijs met okerbruine ringen is zeer fraai.
Hij jaagt op knaagdieren, zoals woelmuizen.
Afmeting: 58-64 cm, staart 41-48 cm.
Deze kat wordt erg bedreigd. De populatie wordt geschat op ongeveer 2500 dieren met rond de 250 subexemplaren. Als er geen actie wordt ondernomen zal het dier binnen afzienbare tijd zijn uitgestorven.

Jagoearoendi (Felis yagouaroundi)
De Jagoearoendi of Wezelkat leeft voornamelijk langs de randen van bossen en heeft vrij veel weg van een marter. De naam betekent: Waterjaguar. Het dier kan goed zwemmen en steekt ook brede rivieren over.
Hij komt voor in zuidwestelijk Noord Amerika tot het zuiden van Zuid Amerika.
Het is een echt bodemdier dat niet graag klimt.
Hij wordt als zeer nuttig beschouwd omdat hij de schadelijke knaagdieren in de rijstvelden oppeuzelt. Voorts jaagt hij op vogels, hagedissen, vissen en kikkers.
Afmeting: 55-75 cm, staart 35-60 cm.

Een aantal foto’s is gemaakt door Babette de Jonge. Onder de foto staat welke dat zijn.
Ook voor de tekst is zo hier en daar gebruik gemaakt van onderstaande website.
www.wildcatsmagazine.nl