Gebit van de kat

De hoektanden van het gebit dienen niet alleen voor het grijpen van een prooidier, maar moeten ook als een statussymbool worden beschouwd. Als een kat blaast of gaapt, wil hij daarbij door zijn tanden te laten zien indruk maken op andere katten.

Vanaf het 3e jaar hebben veel katten al zware problemen met tanden en tandvlees.

Het melkgebit van de kat bestaat uit 26 tanden (14 in de bovenkaak en 12 in de onderkaak).

Op de leeftijd van 3 maanden begint de kat met wisselen en kan duren tot ze 5 à 6 maanden zijn.
Rond de 6 maanden heeft een kat dus een volledig gebit.

Voordat de blijvende 30 tanden (16 in de bovenkaak en 14 in de onderkaak) de melktanden van een jong dier vervangen, trainen deze de krachtige hap. Hiervoor zoeken ze instinctief harde slachtoffers uit, die de kauwspieren krachtiger maken. Bovendien leren ze het juiste gebruik van slag- en bijttanden.

Ze gebruiken voor het doden hun op dolken lijkende hoektanden (paars) en om te zagen de snijtanden (rood), die boven en beneden zijwaarts zitten.
Katten kunnen niet kauwen en daarom hebben de puntige voorkiezen ‘valse kiezen‘ (blauw) en de alleenstaande ‘echte‘ kiezen (groen) tot taak, het vlees in verteerbare brokken te snijden. De onderste ‘echte’ kiezen en het achterste paar ‘valse’ kiezen in de bovenkaak werken samen als een soort schaar (knipkiezen).
Ze gebruiken voor het doden hun op dolken lijkende hoektanden (paars) en om te zagen de snijtanden (rood), die boven en beneden zijwaarts zitten.
Katten kunnen niet kauwen en daarom hebben de puntige voorkiezen ‘valse kiezen’ (blauw) en de alleenstaande ‘echte’ kiezen (groen) tot taak, het vlees in verteerbare brokken te snijden. De onderste ‘echte’ kiezen en het achterste paar ‘valse’ kiezen in de bovenkaak werken samen als een soort schaar (knipkiezen).

Bezoek Krabmeubelen Kattenzorg.
Met een aankoop die je daar doet, steun je de katten van Kattenzorg te Den Haag en Dordrecht. We verkopen ook het merk RHRQuality. Het beste en meest verkochte merk van Nederland.

De leeftijd bepalen alleen aan de hand van de tanden is onbetrouwbaar, maar vaak de enige mogelijkheid.

Als je kat bijt, maak dan het geluid van een gewonde kat en trek daarna je hand weg. Slaan heeft een averechtse werking. Als de kat blijft bijten en je wilt het echt niet, probeer dan wat peper op je hand te doen. Meestal is het dan wel afgelopen.

Het bijten van een kat kan ook een liefdesverklaring zijn. Bevriende soortgenoten worden ook door pittige beetjes uitgedaagd om te spelen of om elkaar te wassen. Tijdens het wassen wordt ook vaak in de vacht gebeten. Als je niet reageert, is de lol er gauw af. Als je kat er toch mee door blijft gaan, kroel hem dan in de nek. Het bijten is dan direct afgelopen. Een speelgoedbeest wil ook wel eens helpen.

Ziektes van de mondholte

Katten kunnen niet aangeven dat ze last van de tanden hebben, tenzij je goed oplet. Hij kan gaan kwijlen of zich vaak gaan terugtrekken.
Tandsteen, afgebroken tanden, gaatjes, mondholteontstekingen en mondholtetumoren zijn de meest voorkomende problemen.

Het komt voor dat een kat al zeer lang last heeft van een probleem in de bek. Zorgvuldig onderzoek kan de meeste problemen oplossen.

Tandsteen

Tandsteen wordt veroorzaakt door een opeenhoping van tandplak dat bacteriën bevat. De bacteriën nestelen zich tussen tand en tandvlees in het gebied van de wortel en veroorzaken daar ontstekingen doordat ze zuren afscheiden die het glazuur aantasten. Na enige tijd worden er mineralen afgezet en ontstaat het tandsteen. In het tandsteen ontstaan gemakkelijk holtes, waardin de bacteriën zich kunnen ophopen. Er komen dan nog meer zuren en stoffen vrij die de weefsels vernietigen. Als gevolg hiervan gaat het tandvlees ontsteken, gaan de kiezen loszitten en wordt in het ergste geval pus in het wortelkanaal gevormd. Als het zover is gekomen zal de kat een onaangename geur uit de bek verspreiden. Vanuit het tandsteen kunnen de bacteriën zich verspreiden door het hele lichaam. Hierdoor neemt de weerstand van het dier af en zal hij ziek worden.

Als ze 5 jaar zijn, kan er al tandsteen worden gevormd. Dit kan leiden tot ontstekingen.
Vooral katten waarvan de vacht veel rood bevat en dieren die uitsluitend blikvoer krijgen zijn gevoelig voor tandsteen.
Geef je kat 3 brokken droog voer voor het slapen gaan. Door de kauwbeweging wordt het speeksel geactiveerd en heeft het harde voer een reinigend effect.
Af en toe een stukje vlees geven dat veel pezen bevat, kan ook helpen.
Het verwijderen van tandsteen is zeer belangrijk (ook bij oudere katten). Twee keer per jaar laten nakijken verdient aanbeveling.

Als het tandsteen alleen aan de bovenkant wordt verwijderd, wordt het probleem zelf dus niet aangepakt. Een uitgebreide behandeling is eigenlijk noodzakelijk. Niet behandeld tandsteen leidt bij de kat veel vaker tot constante ontstekingen dan bij de mens. Als het eenmaal zover is, dan zal alleen trekken een uitkomst bieden. Goed overleg met de dierenarts is noodzakelijk en in deze gevallen is het zeer belangrijk dat je voor en na de behandeling maatregelen neemt (zoals poetsen met speciale tandpasta) om te voorkomen dat de toestand van het gebit zal verslechteren. Het voer kan een belangrijke rol spelen in de bestrijding van tandsteen.

Ruim 30% van de katten leidt aan een erg pijnlijke ziekte. Hierbij komt de belangrijkste zenuw van de tand plotseling bloot te liggen. De harde omringende substantie van de tand is opgelost door bepaalde geactiveerde cellen. Deze ziekte is in het beginstadium eigenlijk alleen bij grondig onderzoek onder narcose te herkennen.

Afgebroken tanden

De tandpulpa (ook nog tandmerg genoemd) is het weefsel in de tandholte of pulpakamer, het binnenste van de tand.

Afgebroken tanden met opening van de tandpulpa (het witte gedeelte in de tand hiernaast) veroorzaken ook direct pijn. Het bijten of eten oefent veel kracht uit op de tanden. Een tand kan afbreken als deze kracht te groot is. Als je de gebroken tand niet op korte termijn met een speciale vulling laat behandelen, dan sterft de zenuw binnen enkele dagen af. Hierna kan alleen een wortelbehandeling uitkomst bieden. Soms is een kroon noodzakelijk. Als je dergelijke tanden niet laat behandelen, is de kans groot dat er een ontsteking ontstaat aan de punt van de tandwortel. Als dit proces zich uitbreid, zoekt de pus een weg naar buiten. Vaak is de ziekte pas op dat moment ontdekt. Een opening van de tandpulpa kan ook worden veroorzaakt door een vergevorderd stadium van cariës.

Klik voor over middelen om het gebit van je kat te onderhouden.

Het belang van een gezond gebit

Tandenpoetsen

Zo normaal men het vindt om zelf 2 maal daags de tanden te poetsen, zo verbaasd is men vaak als het gaat om een goede gebitsverzorging van de kat. Toch zal er bij je kat bij onvoldoende verzorging op de tanden en kiezen tandplak ontstaan dat langzaam verandert in tandsteen. Hierin zitten vele bacteriën die een zeer onaangename stank uit de bek veroorzaken.

Tandbederf veroorzaakt echter ook pijn, misschien weet je zelf uit ervaring hoe vervelend dat kan zijn. Mensen kunnen dit meteen en precies aangeven, je kat niet. Extra zorg is hier dus op zijn plaats.

Ontstekingen

Het is van belang om te realiseren dat ontstekingen in de bek de oorzaak kunnen zijn van ontstekingen elders in het lichaam. De bacteriën uit de bek kunnen via de circulatie vastlopen in kleine bloedvaatjes in de nieren, de hartkleppen, de lever en de tussenwervelschijven. De gevolgen van een vies bekje kunnen dus ernstig zijn. Reden temeer om gebitsproblemen bij je kat voor te blijven en, als ze er toch zouden zijn, op tijd te herkennen!

Welke klachten zouden op gebitsproblemen kunnen wijzen?

stank uit de bek
tandsteen op tanden en kiezen/erg rood tandvlees
niet of moeilijk eten
veel speeksel en, bloed uit de bek
krabben aan de snuit/met de snuit ergens langs schuren
dikte of wondje onder het oog (kieswortelontsteking)

Wat kunt je doen om dit alles te voorkomen?

Tandenpoetsen: bij veel katten is het zeer goed mogelijk de tanden te poetsen, zeker als je er al jong mee begint. Het liefst elke dag gedurende enkele minuten. Gebruik een speciale tandenborstel en speciale tandpasta. Normale tandpasta voor mensen is niet geschikt omdat de dieren de tandpasta opeten in plaats van uitspoelen. Zie verder hierna bij Poetsinstructie.
Speciale voeding: er zijn nu gelukkig voedingen op de markt die uit stevige brokken bestaan. De brokken zijn zo samengesteld dat ze de tandplak als het ware van de tanden en kiezen afschuiven. Daarnaast zorgen ze ook voor een enzymatische reiniging van het gebit. Met name voor katten een goed alternatief als poetsen niet lukt.
Controle: Regelmatige controle van de bek door de dierenarts (in ieder geval bij de jaarlijkse inenting)

Klik voor over middelen om het gebit van je kat te onderhouden.

Poetsinstructie voor het gebit

Stap 1
Begin eenvoudig door met de vingers aan de buitenkant van de wangen, ter hoogte van de achterste kiezen, de huid te masseren. Dit prikkelt de speekselklieren die het zelfreinigende vermogen van de mondholte bevorderen.

Stap 2
Als het dier dit toelaat doet men hetzelfde aan de binnenzijde van de bek, met de blote vinger of met een gaasje gedrenkt in bouillon voor de smaak. Dit alles kun je doen met een gesloten bek, kaken op elkaar en alleen aan de buitenzijde van het gebit. Niet forceren en regelmatig laten slikken.

Stap 3
Als dit voorspoedig gaat kan men de bek iets openen en met het echte poetsen beginnen. Ook nu weer alléén de buitenzijde van de kiezen en tanden poetsen. Gebruik een geschikte tandenborstel en een tandpasta voor dieren. Deze is verkrijgbaar in verschillende smaken zoals vlees, kip of vis.

Stap 4
Poetsen moet een dagelijkse routine worden. Als er opnieuw tandsteen ontstaat, is een teken van te weinig poetsen. Zonder poetsen ontstaat binnen 24 uur tot 48 uur opnieuw tandplak en zal het verkalkingproces tot tandsteen opnieuw plaatsvinden. Tevens kan men op deze manier regelmatig de mondholte, tong en gehemelte controleren op onregelmatigheden.

Stap 5
Na de poetsbeurt moet er iets leuks volgen voor je huisdier. Een wandeling, een kauwchip of een andere tandvriendelijke versnapering voor de kat. Neem voor de kat even de tijd om met hem/haar te spelen.
Op deze manier zal je huisdier de poetsbeurt associëren met een leuke gebeurtenis die hierop volgt.

Gebitsverzorgingsset

Je kunt bij je dierenarts meestal een demonstratie krijgen hoe je de de tanden van je dier moet poetsen.

Controle

Sommige dieren laten het poetsen niet goed toe. Zeker bij dieren met een aanleg voor tandplak en tandsteen is een regelmatige controle door de dierenarts en een eventuele professionele gebitsreiniging dan noodzakelijk.

Als poetsen niet lukt

Als je dier het poetsen niet goed toelaat, is speciaal voer (bijvoorbeeld Hill’s Feline td) of Royal Canon Dental Diet een goed alternatief. Eventueel in combinatie met kauwstrips. Let op: bij een schoon gebit zal de werking optimaal zijn, als je dier al tandsteen heeft is het handig het gebit eerst professioneel (onder verdoving) te laten schoonmaken en polijsten.

Bron: Het belang van een gezond gebit en Poetsinstructie: Huisdierenziekenhuis Honselersdijk