Kartonnen doos en de kat

moeder knuffelt kitten — **Lekker wegkruipen bij mama.**

Op internet kom je veel mensen tegen die verbaasd zijn over katten die gedwongen lijken zichzelf te parkeren in vierkanten van tape die op de vloer zijn gemarkeerd. Deze katachtigen lijken machteloos om de roep van het “Kattenvierkant” te weerstaan.
Deze fascinatie door sociale media is een variatie op een vraag die ik keer op keer hoorde als panellid in de serie “America’s Cutest Pets” van Animal Planet. Ik werd gevraagd om video’s te bekijken van katten die in kartonnen dozen, koffers, gootstenen, plastic opbergbakken, kasten en zelfs bloemenvazen met wijde hals klimmen.
“Dat is zo schattig… maar waarom denk je dat ze dat doet?” was altijd de vraag. Het leek erop dat elke poging om erin te kruipen een heel andere verklaring had.
Dat was echter niet zo. Het is gewoon een feit van het leven dat katten zich graag in kleine ruimtes wringen waar ze zich veel veiliger en zekerder voelen. In plaats van te worden blootgesteld aan het lawaai en het mogelijke gevaar van grote open ruimtes, kruipen katten liever in kleinere, duidelijker afgebakende gebieden.

Toen ze jong waren, lagen ze dicht tegen hun moeder en nestgenoten, en voelden ze de warmte en het rustgevende contact. Zie het als een soort inbakergedrag. Door het nauwe contact met het interieur van de doos, denken we dat endorfines vrijkomen – de eigen morfine-achtige stoffen van de natuur – die plezier veroorzaken en stress verminderen.

Katten maken nesten, kleine, discrete ruimtes waar moederkatten bevallen en die een toevluchtsoord bieden voor hun kittens. Geen enkel gedrag is volledig uniek voor een bepaald geslacht, of ze nu gecastreerd zijn of niet. Kleine ruimtes maken deel uit van het gedragsrepertoire van katten en zijn over het algemeen goed (behalve de kattenreismand natuurlijk, die heel vaak negatieve herinneringen heeft – zoals autoritten of een bezoek aan de dierenarts). Hier kun je trouwens ook iets aan doen, door bij de introductie van die reismand, deze gewoon open te zetten met daarin een lekkere deken of een heerlijk kussen. Hierdoor gaan ze deze plek als een toevluchtsoord beschouwen. Als je dan naar de dierenarts geweest bent met de kat in deze mand, maak je hem schoon en leg er een kussen of deken in waar ze al op hebben gelegen. Die is dus vertrouwd en het is dus ook een soort kleine vertrouwde ruimte.

Een variatie op dit thema doet zich voor wanneer de doos zo ondiep is dat hij niet al het comfort biedt dat hij zou kunnen hebben.
Of aan de andere kant, de doos heeft misschien helemaal geen muren, maar is gewoon een weergave van een doos – zeg maar een vastgeplakt vierkant op de grond. Deze virtuele doos is niet zo goed als de echte, maar is op zijn minst een weergave van wat het zou kunnen zijn: een echte vierkante doos om in te nestelen.
Deze virtuele doos kan een misplaatst gevoel van veiligheid en gevoelsmatig comfort bieden.

De kat-in-een-doos-kwestie werd proefondervindelijk vastgesteld door Nederlandse onderzoekers die in opvangcentra dozen als toevluchtsoord gaven. Volgens de studie pasten katten met dozen zich sneller aan hun nieuwe omgeving aan in vergelijking met een controlegroep zonder dozen: de conclusie was dat de katten met dozen minder gestrest waren omdat ze een kartonnen schuilplaats hadden om in te kruipen.

Bovenin 2 prima ligplekken. In de rechtse onzichtbaar.

Katten hebben dus dozen of andere verstopmogelijkheden nodig voor een beter welzijn. Verstopplekken op verhoogde locaties zijn nog beter: hoog zijn biedt veiligheid en een panoramisch uitzicht op de wereld, om zo te zeggen. Deze toepassing zie je bij krabpalen waar een verhoogde verstopplek vaak voorkomt.

Zonder een echte doos is een vierkant op de grond misschien het beste voor een kat, hoewel het een slechte vervanging is voor het echte werk. Of het nu een schoenendoos, boodschappentas of een vierkant op de grond is, het geeft een kat waarschijnlijk een gevoel van veiligheid die een open ruimte gewoon niet kan bieden.

Kartonnen doos en de kat