Huisdieren en heel warm weer

Puffen, zweten en hijgen. Niet alleen mensen zien af van dit warme weer, onze huisdieren ook. Mag je met de hond gaan wandelen bij dit weer? Moet je ijsblokjes in je aquarium doen en hoe hou je je konijntje koel? En wat met de reptielen – want die zijn koudbloedig en houden toch van de hitte? Niet dus.
Dat huisdieren ook last van de hitte kunnen hebben, ligt voor de hand. Toch gaat het geregeld mis. Een hond in een snikhete auto, een kat die niet naar buiten kan of een konijnenhok in de volle zon. “Vaak hebben mensen niet eens in de gaten dat hun huisdier het warm heeft”, zegt Carmen Silos van de Dierenbescherming. Maar veel dieren hebben in tegenstelling tot de mens geen zweetklieren waarmee ze hun lichaam kunnen koelen. In het ergste geval kunnen ze daardoor een hitteshock krijgen, met de dood tot gevolg als niet tijdig wordt ingegrepen.”

Een hitteshock is te herkennen aan:

bleke slijmvliezen
snelle hartslag en ademhaling
koude lichaamsuiteinden

In dat geval moet de dierenarts ingeschakeld worden.

Honden

Je trouwe viervoeter is eigenlijk niet bestand tegen de hitte. “Vanaf 24 graden is het te warm voor een hond”, zegt dierenarts Elisabeth Soetemans. “Bij deze extreme temperaturen mag je enkel voor 7 uur ’s ochtends en na 10 uur ’s avonds wandelen. Voor de rest moet je een hond vooral koel houden. Heb je thuis airco? Prima. Een ventilator is ook goed. Voorzie ook steeds genoeg fris water. Als het in huis echt te warm wordt, verplaats de mand van de hond naar de koelste plek in je huis. Je kan ook een koelmat aanschaffen. Als je hond het toch te warm krijgt, kan je die met natte handdoeken afkoelen. Ververs de natte handdoeken dan om de twee minuten. Je hond natspuiten met koud water mag je nooit doen. Dan trekken alle haarvaten onder hun huid dicht en krijg je het tegenovergestelde effect. Je hond gaat nog meer warmte vasthouden. Ook in godsnaam: laat je hond niet in de wagen achter. Twee minuten is al te veel. Doe het gewoon niet. Als je toch met de wagen ergens heen moet, laat de airco een tijdje voordraaien zodat de wagen afgekoeld is voor je de hond inlaadt.”

Symptomen bij een oververhitte hond

Hijgen, koele plekjes zoeken, erg rusteloos zijn.
Hard hijgen, kwijlen, braken en diarree.
Slijmvliezen worden bleek.
niet meer reageren op prikkels, apathisch, shock.

Katten

Mensen met een kat zullen zich geregeld afvragen of hun dier niet compleet gestoord is geworden. Compleet in trance liggen ze tussen het gordijn en het raam te bakken, ook als het veertig graden is. Een kat kan ook gaan hijgen als hij last heeft van de hitte, maar dat gebeurt bijna nooit. “Bij katten is het mogelijk nog belangrijker dat je huis koel blijft omdat je anders weinig tot niets kan doen om de dieren fysiek af te koelen”, zegt dierenarts Soetemans. “Katten houden niet van nattigheid, dus het trucje met de handdoek zou ik me niet aan wagen. Als je kat een buitenkat is, is het aangeraden om ze binnen te houden. Zorg ervoor dat je kat gemakkelijk naar binnen en naar buiten kan. Een kat zal altijd zelf op zoek gaan naar de koelste plekken in huis.” Zorg voor schoon en koel water. Doe er eventueel een ijsblokje bij.
Als je thuis een naaktkat of een ras met dunne vacht hebt rondlopen, moet je bij dit weer extra opletten. Dit geldt ook voor witte katten. Als ze in de zon liggen, kunnen ze zelfs achter glas verbranden. Hou de gordijnen dicht of smeer de kat in met niet-vette zonnecrème (factor 50). Katten met witte of erg dun behaarde oren kunnen snel verbrande oren krijgen door de zon. Als het binnenshuis te warm dreigt te worden, kan je ook voor je kat een koelmat kopen, maar in het oog houden is de boodschap: Bij twijfel kan je de temperatuur van je kat opnemen. Die mag in geen geval boven de 39 graden gaan. Als een kat heel slap wordt en zijn tong uit zijn bek laat hangen, dan is het raadzaam om de dierenarts te bellen. Dan is hij waarschijnlijk oververhit. Een hitteshock bij huisdieren is bijna altijd fataal. Zelfs als ze het halen, zal er steeds onomkeerbare hersenschade zijn.

Je kat eten geven (nat voer) bij warm weer

Zorg dat je met warm weer minder nat voer weggooit. Eigenlijk heel simpel, maar het werkt prima.

Haal een ijsblokjes-tray uit een van je keukenkasten. Die vul je deze keer niet met water, maar met nat voer.
Zet dat in het vriesvak van je koelkast of nog beter: de vriezer.
Ontdooi een kwartiertje voor het eten geven één of meer blokjes en je hebt direct vers nat voer voor je kat.

Deze methode kun je ook gebruiken als je een kat wilt laten wennen aan nat voer.

Symptomen bij een oververhitte kat

Hijgen of snel ademen.
niet willen eten en/of braken.
Onrustig gedrag, bijvoorbeeld veel lopen.
Futloos.
Verhoogde hartslag.
Ademhalingsmoeilijkheden of hyperventilatie. Rassen met een platte neus laten dit eerder zien vanwege eerder dichtzittende luchtwegen.
Donkerrood tandvlees.
een lichaamstemperatuur van boven de 39 graden
kwijlen

Kippen en ander pluimvee

“Voor kippen en ander pluimvee is schaduw en voldoende vers en koel drinkwater het allerbelangrijkste bij extreme hitte”, zegt Tom Hellebuyck, kliniekhoofd afdeling pluimvee en bijzondere diersoorten aan de faculteit Dierengeneeskunde van de UGent. Als je kippen wapperen met hun vleugels, hijgen of hun pluimen openzetten, hoef je niet te panikeren. “Kippen transpireren op die manier. Voorzie ook zeker genoeg schaduwzones in de ren. Je kan ook een bergje zand in de ren leggen. Kippen wentelen zich graag in een zandbad om af te koelen.” Speciaal voer is bij warm weer niet nodig. “Sommige mensen geven hun kippen nat kattenvoer opdat ze zo extra vocht zouden binnenkrijgen, maar dat is een urban legend. Het eiwitgehalte van kattenvoer is te hoog, dat is niet gezond voor vogels. Je kan ook een bak met een bodempje water of een plonsbadje in hard plastic in de ren zetten. Vele vogels nemen graag een bad om af te koelen.”

Kleine knaagdieren

Wie een hamster of konijn heeft, houdt de bak, het hok of de kooi best uit de zon. “Als je die kan verplaatsen, zet die dan in de schaduw. In de volle zon is nooit een goed idee trouwens”, zegt het kliniekhoofd nog. “Ook hier moet het gezond verstand voorop staan. Voorzie steeds genoeg vers water en controleer of de flesjes met water niet te heet worden. De metalen tuit kan vaak erg warm worden, waardoor je konijn niet zal gaan drinken. Leg eventueel een nat wit laken over het buitenhok. Wat ook goed werkt is flessen met water vullen en die in de diepvries plaatsen. Als ze bevroren zijn wikkel je er een handdoek omheen en leg je het geheel in het hok. Als je dier in een buitenhok zit en je kan het tijdelijk naar binnen verplaatsen, is dat zeker aan te raden. Als je konijn of hamster binnen leeft, zet je de kooi best op een koele plaats. Zolang de temperatuur binnenshuis draagbaar is voor mensen, zullen kleine knaagdieren die ook wel aankunnen. Vaak zetten mensen kooien op de vensterbank. Het behoeft geen uitleg dat dat nu geen goed idee is. Vorig jaar hebben we hier in het ziekenhuis veel beestjes met een hitteshock binnengekregen.”

Aquaria en vijvers

“Bij grote, tropische aquaria, zou het warme weer voor geen al te grote problemen moeten zorgen.”, zegt Hellebuyck. “Zulke aquaria worden sowieso al verwarmd en die verwarmingselementjes hebben een thermostaat. Als je een groot aquarium hebt, duurt het erg lang voor de luchttemperatuur invloed heeft op zon groot volume water. Heb je een klein aquarium met koudwatervissen, zoals een goudvis, dan moet je wel opletten. IJsblokjes zijn uit den boze. Dat kan een temperatuurschok veroorzaken. Als je aquarium richting de 28 graden gaat, moet je een derde van het water verversen met koel leidingwater. Niet meer, niet minder. Anders gaan de waterparameters, de chemische samenstelling van het water, van je aquarium schommelen.” Wie thuis een vijver met koi’s of ander vijvervissen heeft, moet ook goed opletten. “Daar is het niet zozeer de temperatuur, maar zuurstoftekort het grote probleem. Als je de vissen aan het oppervlak naar adem ziet happen, is er te weinig zuurstof in het water en moet je extra doorluchting voorzien. Dat kan via een luchtsteentje en een luchtpomp. Je kan ook steeds een fonteintje installeren.”

Reptielen

Het is een misvatting dat reptielen houden van deze extreme temperaturen. Sterker nog: ” Oververhitting is een van de weinige acute doodsoorzaken bij reptielen in gevangenschap”, zegt het kliniekhoofd van de faculteit dierengeneeskunde. “De warmtelampen in terraria hebben geen thermostaat. Als het in huis ook nog eens erg warm is, kan de temperatuur in het terrarium snel oplopen.” Hoe warm is te warm? “Voorbij de 35 graden zullen reptielen in het wild gaan schuilen voor de hitte. Als ze dat niet kunnen kan het snel gaan. Een terrarium van 38 graden is voor het gros van de reptielen op enkele uren fataal. Bij dit weer kan het ook zeker geen kwaad om een klein plonsbadje te voorzien, maar hou vooral de temperatuur van het terrarium en die warmtelamp in de gaten. Dreigt het te warm te worden, zet dan de lamp uit en laat het terrarium even verluchten om af te koelen.”