Ga naar de inhoud

Kattentaal praten

Spinnen
kattenfluisteraar
Klik op het plaatje om het boek te bestellen.

Kattenexpert Claire Bessant legt in haar boek De Kattenfluisteraar uit hoe een kat in elkaar zit. Ze doet dit op een heel andere manier dan in de meeste boeken. Hieronder staat een hoofdstuk uit dit boek. Als je dit leest zul je merken dat de beschrijving heel anders is dan in andere boeken.
Als je interesse is gewekt, kun je dit boek bestellen door op onderstaand plaatje te klikken. Het is zeker de moeite waard.
Het rode gedeelte in de tekst is een beschrijving uit onze eigen ervaringen van een bepaalde situatie die als voorbeeld dienen.

Hierna kun je een hoofdstuk  (praten) uit het boek lezen.

Kattentaal praten

Praten

‘En wat zegt de kat?’ vragen we onze kleine kinderen. ‘Miauw’ roepen ze dan. ‘En wat zegt het hondje?’- ‘Woef, woef.’ Een simpel miauw is echt niet representatief voor de enorme variatie aan geluiden die de kat kan voortbrengen en die hij ook tegenover ons gebruikt.
Er is nog niet veel onderzoek gedaan naar de gecompliceerde kattenwoordenschat en degenen die dat wel gedaan hebben, hebben de geluiden op verschillende manieren gerubriceerd. Waarschijnlijk kun je in de praktijk het beste uitgaan van de dagelijkse omgang met je kat.
Het vraagt om een flinke dosis concentratie om te luisteren naar de vele verschillende geluiden en intonaties die een kat gebruikt om met ons te communiceren. Meestal reageren we instinctief wanneer een kat tegen ons ‘praat’ en zoeken we eerder naar zichtbare aanwijzingen om te begrijpen wat hij bedoelt in plaats van te luisteren. Wil hij een knuffel, wil hij eten of wil hij gewoon een geruststellend babbeltje? Een slimme kat maakt het ons gemakkelijk door naar zijn lege etensbak of naar de deur te lopen of tegen de kruk van het raam te krabben wanneer hij naar buiten wil. Wil je werkelijk graag onderscheid leren maken tussen de verschillende geluiden die je kat maakt, neem ze dan op met een recorder en vertel er zelf bij wat je denkt dat je kat bedoelt. Wanneer je dan later naar de opname luistert, zonder de verklarende lichaamstaal en bewegingen van de kat te zien, kun je misschien de meest algemene kattengeluiden of de speciale klanken die je kat tegenover jou gebruikt herkennen.

Katten hebben een individueel repertoire van geluiden en gedragingen. Daarnaast zijn ze waarschijnlijk meer ingesteld op onze signalen dan wij op die van hen. Ze passen wat ze zeggen aan onze reacties aan, bijna alsof ze ons hebben getraind om op bepaalde geluiden te reageren. Reageren we positief op een bepaalde miauw, dan zullen ze hem waarschijnlijk weer gebruiken en door het succes groeit hun repertoire voor mensen, of misschien voor een bepaald persoon in huis, naarmate we doorkrijgen wat hij bedoeld. Vaak hebben ze ‘woorden’ om met ons te praten, die ze niet gebruiken tegenover andere katten of zelfs tegen andere mensen in huis.
De verschillende rassen zijn niet allemaal even spraakzaam (zo staan Siamese en andere Oosterse katten bekend als echte kletskousen) en bovendien beklemtonen ze de geluiden verschillend of spreken ze ze anders uit (misschien zoals dialecten bij mensen). Vaak kunnen we de stem van onze eigen kat goed herkennen. Sommige katten maken daarnaast nog andere karakteristieke geluiden die bij hun ras horen, bijvoorbeeld bepaalde tjilp- of klikklanken, zoals verschillende hondenrassen ook anders klinken als ze blaffen. Toen Robby, een van onze kittens, ineens zoek was, zocht ik overal en riep ik zijn naam. Ik wist zeker dat hij de tuin niet uit was gegaan. Hij moest dus ergens zitten, maar ik kreeg geen antwoord. Toen ik de andere katten binnen liet voor de nacht, riep ik ook weer zijn naam. Nu hoorde ik een gemiauw uit het houthok. Het was duidelijk zijn stem. Hij antwoordde steeds harder en de stem klonk ook zielig. Hij zat helemaal onder het hout verborgen. Hij had een lekker eigen en rustig plekje opgezocht en het was maar goed dat hij reageerde op mijn stem. Er zijn ongeveer 16 verschillende stembuigingen bij katten geïdentificeerd, maar er zijn er ongetwijfeld veel meer die óf te subtiel voor ons zijn om ze van andere te onderscheiden, óf die in het ‘ultrasone’ bereik liggen. Deze geluiden kunnen wij niet horen, maar dat geldt niet voor andere katten, want zij zijn gevoelig voor veel hoger frequenties.
Wanneer kittens nog heel klein zijn, gebruikt hun moeder slechts een klein aantal geluiden tegen ze. Door goed op te letten, komen we meer te weten over kattencommunicatie in een pril stadium. De moederpoes gebruikt bepaalde geluiden om bezorgdheid, een begroeting of gevaar uit te drukken en elk kitten heeft zijn eigen noodroep om haar aandacht te trekken. Tegen de tijd dat de kittens 12 weken oud zijn, beschikken ze over het hele repertoire en in tegenstelling tot mensenbaby’s, die geluiden moeten horen en herhalen om onze taal te leren, gebruikt zelfs een dove kitten alle beschikbare klanken van de kattenconversatie.
Katten kunnen gelijktijdig geluiden maken en in- en uitademen. Daarom produceren ze geluiden op een iets andere manier dan wij. De tong speelt een minder belangrijke rol bij het vormen van de verschillende klanken, die dieper in de keel worden gemaakt door de lucht met verschillende snelheden over de stembanden te duwen die over het strottenhoofd zijn gespannen. Klankverschuivingen komen tot stand door verandering van de spierspanning in de keel en de bek. De meeste geluiden zijn bestemd voor communicatie op korte afstand, behalve natuurlijk de luidruchtigste van alle kattenklanken – het gelonk tijdens de hofmakerij of de boze waarschuwingskreten van rivaliserende katers die territoriumconflicten uitvechten.

.

Spinnen

Spinnen kan worden beschouwd als het belangrijkste kenmerk van katten en is een van de redenen waarom we zo van hun gezelschap genieten – ze laten ons duidelijk horen wanneer ze tevreden zijn. Het is een weldaad voor onze gevoelens om onze katten te horen spinnen – zoiets als van onze partner of familieleden te horen krijgen hoeveel ze van ons houden.
Alle katten spinnen met dezelfde snelheid, onafhankelijk van leeftijd, sekse of ras.
Katten beginnen al met spinnen als ze nog kleine kittens zijn en aangezien spinnen gewoon doorgaat tijdens het zogen, kan het een soort bevestiging vormen tussen moeder en kittens dat alles goed is. De moeder kan ook spinnen wanneer ze het nest betreedt om de kittens te laten weten dat ze terug is en dat er geen gevaar dreigt. Oudere kittens laten hun motortje draaien wanneer ze volwassen katten uitnodigen om te spelen – zoiets als wanneer kinderen proberen proberen je over te halen om ‘alsjeblieft, alsjeblieft’ met hen te spelen.
Dominante kittens spinnen ook wanneer ze met een minder dominant nestgenootje willen spelen – loop nu niet weg, ik bedoel het vriendelijk, heus, deze keer zal ik niet slaan…. eerlijk! Volwassen katten spinnen ook op deze geruststellende manier om zelfvertrouwen te verkrijgen wanneer ze pijn hebben of om een potentiële agressor te kalmeren. Spinnen wordt namelijk geassocieerd met een gevoel van welbehagen en een kat kan dit gebruiken als ruggensteun wanneer hij pijn heeft of bang is – zoals wij bij een crisis misschien gaan zingen om de moed erin te houden en onszelf af te leiden bij een gevaarlijke situatie.
Hoe het ook zij, spinnen kan net als het kwispelen van een hond – dat ongeveer dezelfde functie heeft – variëren in intensiteit en enthousiasme. Katten kunnen uren achtereen spinnen, waarbij het geluid varieer van een ruig gebrom met een duidelijke ‘beat’ tot het vlakke, slaperige, bijna verveelde gespin dat niet lang meer lijkt te zullen duren. Een gespin op hoge toon wordt vaak gebruikt wanneer de kat aandacht wil of iets heeft gezien dat hij plezierig vindt.
Zie ook bij: Spinnen

Welkomstgeluiden

De hele begroetingsceremonie van de kat – staart omhoog, voor je uitlopen terwijl hij naar je gezicht kijkt, wrijven en spinnen – wordt bekroond door zijn welkomstgeluid. Dat is een speciale korte miauw of een opeenvolging van tjilpklanken waarmee de kat aangeeft hoe blij hij is je te zien. Elke kat kan een eigen ‘welkomstklank’ hebben die zelfs kan variëren voor verschillende leden van het gezin. Sommige mensen worden ook helemaal niet begroet! Thuiskomen is daarom een prima gelegenheid om met je kat te praten. De kat is blij je te zien en zoekt contact – dus grijp je kans. Als je niet reageert, kan zijn enthousiasme op den duur ook minder worden. Niets is leuker dan een onafhankelijk huisdier dat uit vrije wil op je af rent en met je wil ‘praten’. Gebruik zo’n moment als ontspanning. Vraag de kat hoe de dag is geweest en de warme klank in je stem zal hem aanmoedigen je er alles over te vertellen.
Het tjilpgeluid dat klinkt als een rollend gemiauw wordt vaak gebruikt om vriendschappelijke contacten te leggen, of door een moederpoes om haar kittens te roepen. Bean en Flirty maken een bepaald ‘rrr’-geluid wanneer ze Bullet gaan begroeten als die door het kattenluikje binnenkomt. Katten kennen ook een gemompel van acceptatie – een kort, geïnhaleerd gespin dat in hoogte afneemt – evenals een overredend geluid dat ze gebruiken wanneer ze iets van hun eigenaar gedaan willen krijgen.
Professor Paul Leyhausen, die jarenlang kattengedrag intensief heeft bestudeerd, ontdekte de verschillende ‘gorgelachtige’ geluiden die een moederpoes maakt als ze haar kittens een prooi brengt. Zo scheen ze een bepaald geluid te maken wanneer het om een muis ging en een ander wanneer het een rat was. Hij vroeg zich af of de kat bepaalde ‘woorden’ gebruikte voor verschillende prooien, zodat de kittens wisten wat ze meebracht. Een gewonde muis brengt nauwelijks risico mee, maar een rat kan veel gevaarlijker zijn voor een jong kitten en inderdaad reageerden de kittens veel voorzichtiger wanneer de moeder een rat-geluid liet horen. Leyhausens conclusie was dat katten veel meer kunnen ‘zeggen’ en dat wij er veel meer van kunnen begrijpen dan men altijd heeft gedacht, en dat dit onderwerp nader onderzoek verdient.

De betekenis van miauw

Miauw kent vele toonaarden en wordt geuit met open bek die wordt gesloten bij ‘auw’, zodat de klank als een duidelijk woord op ons overkomt. Allerlei soorten miauws worden gebruikt om ons te vragen de deur open te doen, de etensbak te vullen of aandacht te geven. Ze dienen om te vragen en te eisen en zelfs om te klagen.
Als we het woord in lettergrepen opsplitsen – mi-a-auw – dan zien we duidelijk dat de kat de lengte van elk gedeelte kan variëren of benadrukken, zodat het woord een andere betekenis krijgt. Als het a-gedeelte niet word benadrukt, klinkt de kat ‘zielig’ of teleurgesteld. Wanneer de ‘auw’ wordt verlengd, lijkt de situatie helemaal hopeloos. Dit smekende geluid horen we vaak wanneer een kat achter een dichte deur zit en naar binnen wil of wanneer er kip op tafel staat en de kat niets krijgt. Zodra je dan lijkt de zwichten, wordt het geluid ‘blijer’ en lichter en wordt het afgewisseld met gespin om je vooral niet van gedachten te laten veranderen – dat heet manipulatie!
Wanneer vragen bedelen wordt (op een waardige kattenmanier uiteraard), herhalen veel katten de ‘auw’ aan het eind, waarbij ze hun bek langzaam sluiten, zodat de boodschap wordt gerekt. Meer nadruk kan van een vraag een eis maken, bijvoorbeeld wanneer het wel erg lang duurt tot de etensbak wordt gevuld. Een kort, hoger gemiauw geeft vaak aan hoe wanhopig graag de kat iets over wil brengen. Soms klinkt het dan net alsof de kat alleen maar de middelste ‘a’-klank gebruikt – een favoriete tactiek van mijn twee Siamezen wanneer ze graag naar binnen willen nadat ze op een ijskoude winterochtend buiten zijn geweest. Een kat gebruikt hoge geluiden, waarop zijn moeder prompt reageerde toen hij nog een kitten was, om onze aandacht te trekken. Waarschijnlijk laat een kat zijn eerste miauw horen wanneer hij van het nest is afgedwaald en om hulp roept.
Katten vragen vaak onze aandacht met een tik met de poot in combinatie met een ‘stille miauw’. Er wordt wel beweerd dat ze deze zeer sterke smeekbede waarmee ze om voedsel of aandacht vragen alleen gebruiken bij mensen die meestal niet toegeven aan hun verlangens, bij een dominant persoon in huis. Het is een goede methode die meestal succes heeft, want het tikkende pootje en de zacht gefluisterde miauw zijn moeilijk te weerstaan. Natuurlijk is het geluid niet echt ‘stil’ voor andere katten, maar het is te hoog voor onze minder gevoelige oren. Bullet gebruikt dezelfde techniek bij mij wanneer hij ’s avonds lekker op schoot wil liggen, dus misschien is het meer een intiem verzoek dat wordt gebruikt bij bepaalde mensen met wie de kat een nauwe band heeft.

Blazen, spuwen en grommen

Blazen, spuwen en grommen worden gebruikt om te waarschuwen of te dreigen. Het zijn geluiden die we binnenshuis zelden te horen krijgen van ons huisdier.
Blazen dient als waarschuwing en ontstaat wanneer de kat zijn bek opent, zijn bovenlip optrekt zodat zijn gezicht zich rimpelt en zijn tong kromt om de lucht zeer snel uit te stoten. Als je dichtbij genoeg staat, voel je de luchtstroom. Waarschijnlijk is dit de reden waarom katten, in tegenstelling tot paarden, het niet prettig vinden wanneer mensen tegen hen sissen door in hun neus of tegen het gezicht te blazen. Blazen tast het gezichtsvermogen, het gehoor en, als het van dichtbij is, ook de tastzin aan en de boodschap is overduidelijk. Blazen kan met succes worden toegepast om een kat te laten merken dat hij iets doet wat je niet leuk vindt. Een snel ‘ssss’ wanneer de kat op het aanrecht of op het fornuis wil springen of aan de meubelen wil gaan krabben, heeft meestal sneller resultaat dan schreeuwen of lichamelijk ingrijpen.
Katten spuwen bewust naar een naderende vijand, maar ook bijna onbewust als ze plotseling schrikken. Spuwen is meestal plotseling en heftig en gaat vaak samen met een gelijktijdig op de grond slaan van beide voorpoten, zoals konijnen met hun achterpoten op de grond stampen. Dit is bedoeld als bluf om de vijand te verrassen, zodat de spuwer de gelegenheid krijgt te ontsnappen.
Grommen is meestal agressiever en kan ontaarden in een gegrauw met opgetrokken lip als het om een aanval van een rivaal gaat. Mijn katten grommen rustig wanneer een van hen een lekker stukje kip heeft gejat en de andere twee komen kijken en het proberen af te pakken. Het lagen keelgegrom van de dief overtuigd de andere twee katten er meestal wel van dat hun anders zo vriendelijke kameraad het meent en niet van plan is zich iets te laten afnemen, mochten ze daar nog aan twijfelen.

Roepen en schreeuwen

Veel van de hogere geluiden die katten maken, zijn gereserveerd voor andere katten. Wij kunnen ze niet horen en daarom kunnen we ons het effect op kattenoren en -hersenen niet voorstellen. Sommige van deze geluiden worden met open bek gemaakt, zoals het janken van katers of het boze geschreeuw tegen een andere kat in het territorium.
Een ander heftig geluid is de schreeuw van angst of pijn, die ook kan worden geuit door poezen na de paring en die een beklemtoning vormt van de laatste lettergreep van miauw – de tekenfilmkat Tom van Tom en Jerry gebruikt deze kreet veelvuldig!
Op het moment van de zaadlozing geeft het vrouwtje een luide, doordringende schreeuw, gevolgd door een bijna agressieve scheiding waarna ze zich tegen het mannetje keert. Men denkt dat dit wordt veroorzaakt doordat de penis aan de punt is bedekt met uitsteeksels, zodat de ervaring pijnlijk is – het klinkt in elk geval wel zo!
Een kat te pakken krijgen om hem in zijn reismand te zetten – een duidelijk signaal voor de kat dat hij naar de dierenarts of naar een pension gaat – is vaak moeilijk en kan een schreeuw van protest of verzet uitlokken die de eigenaar door het hart snijdt. Het is een akelig gehoor en je moet je tanden op elkaar zetten en een houding aannemen van ‘het is voor je eigen bestwil’ om vol te houden. Blijf tegen je kat praten en stel hem gerust – dan overtuig je jezelf net zo goed als de kat. De zaak wordt vaak nog hartverscheurender als het tijd is voor de jaarlijkse inenting bij de dierenarts. Katten kunnen verschillend reageren: ofwel ze krimpen in elkaar, nemen een onderworpen houding aan en laten kleine protest miauwtjes horen, of ze veranderen in duivelskatten die uithalen naar iedereen die in de buurt komt. Als je kat voor de eerste tactiek kiest, kun je hem helpen en geruststellen of hem zelfs stevig vasthouden wanneer de dierenarts de injectie geeft of het onderzoek verricht. Blijf rustig tegen hem praten en geef hem vertrouwen door je kalme aanwezigheid (het maakt niet uit of je alleen uiterlijk kalm bent). Raakt je kat in paniek en wordt hij agressief, dan is hij waarschijnlijk niet te kalmeren en kun je hem het beste door de assistente laten vasthouden in een veilige, stevige greep die er misschien niet zo comfortabel uitziet, maar waardoor de hele procedure wel in een mum van tijd achter de rug is. Als hij eenmaal weer veilig in zijn reismand zit, kun je tegen hem praten en thuis mag hij best een beetje worden verwend tot zijn verontwaardiging voorbij is.

Tandenklapperen

Met de tanden klapperen (flehmen) is niet echt een communicatiegeluid. Dit doet zich vaak voor wanneer een kat iets ziet wat hij wil, maar waar hij niet bij kan, zoals een vlieg hoog tegen de muur of een vogel aan de andere kant van het raam. Misschien laat de kat zijn frustratie merken door met zijn tanden te klapperen, zoals wij zouden schreeuwen met opeengeklemde kiezen. De bek wordt licht geopend, de lippen worden opgetrokken en de kaken gaan snel open en dicht. Het geluid is een combinatie van smakkende lippen en klapperende tanden dat steeds heviger wordt naarmate de kat zich drukker maakt. Bovendien kan hij ook nog kleine blatende geluidjes maken. Zie ook bij: Neus en tong bij: Flehmen.

Klik hier om het boek te bestellen

Je kan stellen dat onze kennis van de vocale communicatie bij katten nog in de kinderschoenen staat.   Hoe meer we katten bestuderen, hoe minder we blijken te weten. Niet alleen gissen we naar de betekenis van de geluiden die we kunnen horen, we hebben nauwelijks een idee hoe sterk katten gebruikmaken van hun vermogen geluidsfrequenties te horen die ons ontgaan.

blauwe balk
 
Naar De Arend Naar DEKBED Discounter
Naar Koopjedeal Naar WoonQ
Naar De kattenspeelgoed specialist Naar vergelijking Kattenverzekering

         

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.